TOWARZYSTWO POMOCY im. św. BRATA ALBERTA

POWSTANIE I DZIAŁALNOŚĆ TOWARZYSTWA POMOCY im. Św. BRATA ALBERTA w SANOKU w latach 1991 - 2016.
Podobnie jak w innych regionach kraju również w Sanoku znaleźli się ludzie którzy z potrzeby serca i umiłowania bliźniego, podjęli inicjatywę zawiązania Koła Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta, którego 25- lecie powstania w dniu dzisiejszym obchodzimy. Koło Nasze podlega pod Zarząd Główny TPBA z siedzibą we Wrocławiu, które zrzesza obecnie 63 koła z dziesiątkami placówek rozsianych na terenie całej Polski. Jest Katolicką Organizacją dobroczynną, posiada status Organizacji Pożytku Publicznego, funkcjonującą od roku 1981. Celem działania jest nieść pomoc osobom ubogim, bezdomnym, niesamodzielnym, chorym-niepełnosprawnym w duchu przesłania głoszonego przez Św. Brata Alberta co niejednokrotnie ratuje zdrowie, życie, pozwala przywrócić godność osobistą, a także jest ponowną szansą powrotu do społeczeństwa.
Patronem Towarzystwa jest Św. Brat Albert, kim był ten człowiek, który potrafił swoją postawą poderwać i zafascynować setki ludzi do uważniejszego patrzenia w oczy drugiego człowieka. Urodzony w 1845 roku w Igołomi koło Krakowa Adam Chmielowski, patriota walczący w Powstaniu Styczniowym, w którym utracił nogę. Ukończył studia inżynieryjne oraz plastyczne. Wybitnie uzdolniony artystycznie, z szerokimi perspektywami życiowymi, należący do śmietanki towarzyskiej. Inteligencją przewyższający wiele autorytetów ówczesnego świata intelektualnego. W 1884 roku przyjeżdża do Krakowa, gdzie spotyka się ze środowiskiem bezdomnych i jego potrzebami. Poruszony tym obrazem w wieku 42 lat rezygnuje ze sławy i zaszczytów, oddając się pracy dla najuboższych. W 1887 roku przywdziewa habit zakonny, przyjmując imię Brata Alberta, zakłada zgromadzenie Braci i Sióstr Albertynów w których organizację i sposób życia opiera na pierwotnym franciszkaniźmie, z jego ewangelicznym, radosnym ubóstwem. Tworzy przytułki, schroniska, ogrzewalnie. Umiera w 1916 roku w opinii powszechnej świętości. Relikwie znajdują się w Sanktuarium Ecce Homo w Krakowie. W 1983 roku Papież Jan Paweł II ogłosił go błogosławionym, a w 1989 świętym. Tak się złożyło, że jego sposób patrzenia na drugiego człowieka był realny, konkretny i niezwykle „zaraźliwy”, gdyż potrafił zapalać sobą innych.

Właśnie taka grupa „zapaleńców” 17.09.1991 roku, zawiązała Sanockie Koło TPBA, ładnie ujął to w książce ks. Andrzej Skiba „Dobroczynna Działalność TP im. Św. Brata Alberta w Sanoku”, przy okazji niezmiernie dziękujemy Mu za opisaną i utrwaloną piętnastoletnią działalność Koła, w której zawarł myśl „Czasami trzeba było tylko przysłowiowej iskry zapalnej aby uruchomić wielkie zasoby ludzkich serc i umysłów spieszących potrzebującym”. Właśnie taka iskra zapaliła serca osób, które zebrały się w salce katechetycznej przy Kościele Parafialnym w Olchowcach, w gronie tym znaleźli się min. Sanoczanin ks. prałat Bronisław Żołnierczyk przedstawiciel Kurii Biskupiej w Przemyślu, członek tamtejszego Koła i ZG TPBA we Wrocławiu, przedstawiciel Koła Rzeszowskiego Pan Emil Jurkiewicz, proboszczowie sanockich parafii ks. Adam Sudoł z sanockiej Fary, ks. Feliks Kwaśny z parafii Chrystusa Króla, ks. Ludwik Szetela proboszcz parafii franciszkańskiej, ks. Franciszek Surowiec z parafii Wujskie, a także Państwo dr. Stanisław Lewek wybrany do zarządu jako zastępca prezesa, Eugenia Bacza sekretarz, Maria Kędzierska skarbnik, Maria Chorążak i Stanisław Słowik jako członkowie zarządu, Janina Bartko przewodnicząca komisji rewizyjnej, Janina Sobol członek tejże komisji, Helena Glazer, Jadwiga Słuszkiewicz, Jerzy Sybidło, Tadeusz Zadylak, Tadeusz Hałas, Tadeusz Turkowski, Jerzy Hejnold, proboszcz parafii Olchowce ks. Michał Drabicki wybrany na zastępcę prezesa, oraz Pani Wanda Wojtuszewska jako prezes Towarzystwa, pełniąca tą funkcję przez cztery kolejne kadencje do roku 2007, którzy byli głównymi inspiratorami i inicjatorami powstania koła, oraz wiodącymi postaciami nieustannie rozwijającemu się Stowarzyszeniu.
Słowa szybko przeszły w czyny, gdyż już 10.11.1991 roku została uruchomiona i poświęcona pierwsza placówka, kuchnia św. Brata Alberta przy ul. Sienkiewicz w pomieszczeniach po dawnym barze „Ekspress”. Poświęcenia dokonał ks. dziekan, proboszcz sanockiej Fary Adam Sudoł, w uroczystościach wzięli udział przedstawiciele władz Zarządu Głównego Towarzystwa Pani prezes Wanda Kozaczyńska, ks. Bronisław Żołnierczyk, władze miasta reprezentował burmistrz Witold Przybyło. Placówka ma za zadanie wydawać posiłki osobom ubogim i wymagającym dożywiania, organizuje śniadania wielkanocne, wieczerze wigilijne, paczki żywnościowe na święta. Przez niemal 25 lat placówka wydała ok. 1,150 mln. obiadów, ok. 9 tys. paczek żywnościowych, ok. 3 tys. paczek ze słodyczami i zabawkami dla dzieci.
Kolejną placówką która powstała w sierpniu 1992 roku jest punkt „Dar serca”, oraz rok później łaźnia, obie integralnie ze sobą związane, znajdujące się w tych samych pomieszczeniach budynku przy ul. Kościuszki 22. Udzielana jest tam pomoc osobom potrzebującym w postaci odzieży, obuwia, kocy, kołder, poduszek, pościeli. Szczególne wsparcie przez organizowanie specjalnych paczek mają rodziny dysfunkcyjne, wielodzietne, niesamodzielne, pogorzelcy, byli podopieczni domów dziecka. Z pomocy Placówki skorzystało ponad 60 tys. osób które otrzymały ok. 200 ton odzieży. Działalność łaźni zapoczątkowana została w październiku 1993 r., ze względu na zlikwidowanie miejskiej, co pozwoliło 6,5 tys. osób niemających możliwości kąpieli w warunkach domowych na skorzystanie z łaźni albertyńskiej.
Dom Inwalidy Bezdomnego powstał na bazie Schroniska dla Bezdomnych Mężczyzn, 17.02.1993 roku w Olchowcach w budynku przy ul. Przemyskiej 24, obecnie Hetmańska 11 po byłym hotelu robotniczym Zakładu „Stomil”. Uroczyste otwarcie i poświęcenie placówki miało miejsce 21.08.1993 roku przez Księdza Arcybiskupa Józefa Michalika, również uroczysty charakter miała pierwsza Wieczerza Wigilijna, gdzie swoją obecnością zaszczycił nas księdz Arcybiskup Ignacy Tokarczuk. W roku 1999 przemianowano schronisko na Dom Inwalidy Bezdomnego, powodem był fakt, że przybywało do nas coraz więcej osób chorych, starszych, samotnych ponad 60% legitymowało się grupami inwalidzkimi. Było to wyjście na wprost potrzebom. Do dziś pozostajemy jedyną placówką w Polsce w strukturach TPBA która tak szeroko roztacza opiekę medyczną nad osobami bezdomnymi wymagającymi takowej opieki. Przez okres ponad 23 lat zgłosiło się do schroniska - DIB 4816 osób, którzy otrzymali pomoc w postaci miejsca do spania, wyżywienia, opieki medycznej, rehabilitacyjnej, psychologicznej, duchowej, pomocy w załatwianiu spraw osobistych, a także całościowej opieki socjalnej.

31 maja 1997 roku Towarzystwo uruchomiło Dom Opieki Społecznej przy ulicy Rymanowskiej. Budynek podarowany Nam przez parafię Rzymskokatolicką „Przemienienia Pańskiego” na cele charytatywno-opiekuńcze, w osobie ówczesnego ks. Proboszcz Mariana Burczyka. 6.08.1997 roku Dom poświęcony przez ks. Arcybiskupa Józefa Michalika, w tym dniu wmurowano również kamień węgielny poświecony przez Ojca Świętego Jana Pawła II w czasie jego pobytu w Krośnie. W uroczystościach udział wzięli min. ks. Bronisław Żołnierczyk członek Zarządu Głównego TPBA, proboszczowie sanockich parafii, Wojewoda Krośnieński Piotr Komornicki, Burmistrz Miasta Sanoka Edward Olejko, oraz przedstawiciele instytucji i placówek mających na celu podobne zadania, niesienia pomocy potrzebującym. W ośrodku miejsce znalazło 16 osób chorych wymagających całodobowej opieki pielęgniarsko-lekarskiej. Przez 12 lat funkcjonowania przybyło do niego 98 osób, 26 powróciło do domów lub umieszczono je w DPS- ach. W minionych latach Dom Opieki wypełniał lukę na ogromne zapotrzebowanie społeczeństwa na tego typu usługi, jednakże było to kroplą w morzu potrzeb. Pomoc udało się rozszerzyć w lutym 2009 r. kiedy powstał Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej przy ul. Korczaka 15, w jednym z budynków po byłej jednostce wojskowej w Olchowcach, gdzie liczba stałych miejsc wzrosła do 30.
Uroczystego aktu przecięcia wstęgi dokonali zaproszeni goście, poczym ks. Prałat Feliks Kwaśny poświecił budynek, obecni na uroczystości byli księża Andrzej Skiba, Eugeniusz Dryniak, Bronisław Żołnierczyk, prezes Zarządu Głównego Pan Bohdan Aniszczyk, była prezes, Koła Sanockiego Pani Wanda Wojtuszewska. Role gospodyni pełniła Pani prezes Alicja Kocyłowska, uroczystość swoją obecnością zaszczycili, wice Marszałek Województwa Bogdan Rzońca, Starosta Powiatu sanockiego Wacław Krawczyk, Burmistrz Miasta Sanoka Wojciech Blecharczyk, a także przedstawiciele sanockich instytucji i fundacji, oraz przyjaciele i sprzymierzeńcy NZOZ to placówka o najwyższych standardach europejskich, świadcząca usługi w zakresie opieki nad pacjentami z całkowicie lub częściowo ograniczoną zdolnością do samodzielnego poruszania się, niezdolnych do samoopieki, samopielęgnacji nie kwalifikujących się do hospitalizacji, a wymagających stałego pielęgnowania, kontynuacji leczenia farmakologicznego, dietetycznego oraz rehabilitacji. Zakład ma podpisaną umowę z Podkarpackim Oddziałem Narodowego Funduszu Zdrowia w Rzeszowie. Do tej pory w do placówki przyjęto 250 osób, ubyło 60 do rodziny lub Domów Pomocy Społecznej.
W latach 2006 i 2007 prowadzono przedsięwzięcie „Rozjaśnić lata naszej starości”, gdzie pracownicy przychodzili bezpośrednio do mieszkań osób wymagających pomocy w najprostszych sytuacjach życiowych, również funkcjonował Punkt Aktywacji Bezrobotnych przy ul. Kościuszki 22, gdzie przyjęto 239 beneficjentów z których 51 osób uzyskało zatrudnienie.
Dnia 10 listopada 2007 roku odbyły się wybory sprawozdawczo-wyborcze Koła sanockiego, kiedy to nowym prezesem została wybrana Pani Alicja Kocyłowska, zastępując na tym stanowisku Panią Wandę Wojtuszewską, która niezmordowanie przez 16 lat stała za sterami Towarzystwa. Będąc jednym z głównych założycieli, a w późniejszym czasie architektem tworzenia Koła. Człowiek o duszy społecznika, poświęcający praktycznie cały prywatny czas sprawom Towarzystwa i społeczeństwa.
W tym miejscu wypada przypomnieć osobę ks. Michała Drabickiego wieloletniego proboszcz parafii Olchowce, który jako ksiądz, a przede wszystkim jako człowiek, wice prezes Towarzystwa w jego początkowej fazie. Dał się poznać jako osoba bardzo ciepła, otwarta, wspaniały gospodarz, potrafiący tylko w sobie znany sposób rozładować atmosferę i służyć trafną radą w trudnych momentach. Jeden z głównych budowniczych nowopowstałego Koła. Przeniesiony w 1997 roku na nową placówkę duszpasterską w Błażowej, skąd nadal żywo interesuje się losami Towarzystwa.
Obecnie pełniąca funkcję prezesa Pani Alicja Kocyłowska, osoba młoda potrafiąca udźwignąć wielki ciężar prowadzenia Koła. Świetnie odnalazła się w nowej dla siebie roli, wprowadzając Towarzystwo na kolejne szczeble rozwoju. Osoba wielkiego serca, czuła na ludzką krzywdę, nieobojętna na potrzeby społeczeństwa, otwarta na wszelkie nowinki mogące w konsekwencji pomóc w coraz lepszemu służeniu biednym, potrzebującym i chorym podopiecznym.
Koło Sanockie na pewno może pochwalić się wieloma sukcesami min : Otrzymaniem przez Towarzystwo, Nagrody Pierwszej przyznanej przez kapitułę fundacji PRO PUBLICO BONO w kategorii Ochrona Zdrowia , Pomoc Społeczna i Charytatywna Uczestnikowi Konkursu na Najlepsze Dzieło Obywatelskie Roku 2007. Nagrodę otrzymaliśmy 11.06.2008 roku w Instytucie Jana Pawła II w Krakowie przy ul. Kapitulnej, a nagrodę wręczył nam min. Profesor Andrzej Zoll, a w kapitule zasiadli również Honorowy Przewodniczący ks. Kardynał Franciszek Macharski, oraz profesor Jerzy Buzek. Nagroda przyznana Towarzystwu 14.05.2009 roku przez Burmistrza Miasta Sanoka Wojciecha Blecharczyka w dziedzinie społecznej aktywności na rzecz miasta. Sprowadzenie relikwii św. Brata Alberta i bł. Bernardyny z Sanktuarium Ecce Homo w Krakowie, umieszczone w kaplicy DIB, również relikwie bł. obecnie św. Jana Pawła II, które znalazły swoje miejsce w kaplicy NZOZ-u przy ulicy Korczaka. Wspomniana już dziś książka ks. Andrzeja Skiby spinająca 15 letnią działalność Sanockiego Koła. Jest niezmiernie trudno przytoczyć wszystkie sukcesy, jednakże samo funkcjonowanie i pomoc wielu osobom na tak wielu płaszczyznach jest dużym sukcesem, gdyż Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta w Sanoku będąc jednym z ogniw mechanizmu pomocowego w strukturze pomocy społecznej, nie tylko na terenie miasta, gminy czy powiatu, ale także województwa i kraju, udziela bezpośredniej i natychmiastowej pomocy osobom tego wymagającym. Do naszych placówek można trafić prosto z ulicy, jeśli chodzi o schronisko nawet o każdej porze dnia i nocy, otrzymać odpowiednią pomoc która często decyduje o losie, a nawet o życiu człowieka. Bardzo często są to ludzie kierowani przez Policję, Straż Miejską, Straż Graniczną, Ośrodki Pomocy Społecznej, szpitale. Służby te niejednokrotnie nie mają innej alternatywy niż skorzystanie z pomocy „Alberta”, bo tak potocznie mówi się w Sanoku o Towarzystwie. To właśnie znany wszystkim „Albert” potrafi uzupełnić lukę w niedoskonałym systemie społecznym i być partnerem, który zawsze stanie na wysokości zadania. Mamy również nadzieje, że chociaż niejednokrotnie sami borykamy się z różnorakimi problemami nadal będziemy harmonijnie się rozwijać i służyć pomocą osobom najbardziej pokrzywdzonym i potrzebującym.
Kończąc wystąpienie pragnąłbym podziękować ogromnej rzeszy ludzi, również tym których miedzy nami dziś już nie ma, lub tych których nie wymieniłem mający swój wielki wkład w działalność Koła, jednakże jest niemożliwym wymienić wszystkich i wszystkiego co wydarzyło w tak barwnej i ogromnej objętościowo 25 - letniej działalności Sanockiego Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta.

Autor: Bohdan Ślusarz